- Λοζάνη
- (γαλλ. και γερμ. Lausanne, ιταλ. Losanna). Πόλη (114.900 κάτ. το 2001) της δυτικής Ελβετίας, πρωτεύουσα του καντονιού Βο ή Βάαντ (625.000 κάτ. το 2001). Βρίσκεται σε πανοραμική τοποθεσία στα Β της λίμνης της Γενεύης και στο πίσω μέρος της περιστοιχίζεται από το όρος Ιούρα· από αυτό κατέρχονται δύο μικροί ποταμοί, ο Φλον και ο Λουβ, που διαιρούν τη Λ. στις συνοικίες Σιτέ (ο αρχαιότερος αλλά όχι και ο αρχικός οικισμός της πόλης), Μπουργκ και Σεν Λοράν, ενώ στην όχθη βρίσκεται η συνοικία Ουσί, που αποτελεί τη λιμενική ζώνη της Λ. Η παλιά πόλη Σιτέ (Cité) έχει στενούς, δαιδαλώδεις δρόμους και κτίρια σε διαφορετικά επίπεδα. Αυτή η ανισόπεδη διάταξη κατέστησε αναγκαίο ένα πολύπλοκο οικοσύστημα γεφυρών και υπερυψωμένων δρόμων, που εξασφαλίζουν τις εσωτερικές επικοινωνίες. Η πρόσφατη επέκταση, κυρίως προς τα Δ και τα Ν, δημιούργησε νέες συνοικίες στις πλαγιές των λόφων, μέχρι το λιμάνι του Ουσί, που συνδέεται με την πόλη μέσω τελεφερίκ. Χάρη στην έξοχη τοπογραφική και γεωγραφική θέση της, η Λ. είναι σπουδαίος οδικός και σιδηροδρομικός κόμβος για τις συγκοινωνίες μεταξύ Μιλάνου, Παρισιού, Γενεύης και Βέρνης, και αποτελεί εμπορικό και βιομηχανικό κέντρο με μεγάλη κίνηση (εργοστάσια σοκολάτας, ζυθοποιίας, μηχανημάτων, καπνού) καθώς επίσης κέντρο παραθερισμού, από τα πιο φημισμένα της λίμνης της Γενεύης (ή Λεμάν). Η Λ. είναι επίσης έδρα του Ελβετικού Ομοσπονδιακού Δικαστηρίου, της Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής και μεγάλο πολιτιστικό κέντρο, με πανεπιστήμιο που ιδρύθηκε το 1891.
Ιστορία. Η πόλη ιδρύθηκε από τους Κέλτες και αποτέλεσε αργότερα τη ρωμαϊκή Lausonium· χτισμένη λίγο πιο ΝΔ της σημερινής Λ., καταστράφηκε τον 4o αι. μ.Χ. και ανοικοδομήθηκε εκεί όπου βρίσκεται σήμερα η Σιτέ. Έδρα επισκόπου από τον 6o αι., η Λ. ουσιαστικά υπαγόταν στην εξουσία των επισκόπων ηγεμόνων και έζησε τους εσωτερικούς αγώνες ανάμεσα στις συντεχνίες, στον κλήρο και στην αριστοκρατία, έως το 1434, οπότε έγινε ελεύθερη αυτοκρατορική πόλη. Από το 1536 έως το 1795 περιήλθε στην κυριαρχία του καντονιού της Βέρνης· το 1803 έγινε μέλος της Ελβετικής Ομοσπονδίας. Από το παρελθόν της, η πόλη διατηρεί θρησκευτικά και κοσμικά μνημεία, μεταξύ των οποίων ο γοτθικός καθεδρικός ναός (12ου και 13ου αι.), ο γοτθικός ναός του Αγίου Φραγκίσκου και φρούριο του 12ου αι.
Συνθήκη της Λ. Η συνθήκη αυτή υπογράφηκε στις 24 Ιουλίου 1923 από τους αντιπροσώπους της Ελλάδας, της πρώην Γιουγκοσλαβίας, της Ρουμανίας, της Τουρκίας, της Γαλλίας, της Αγγλίας, της Ιταλίας και της Ιαπωνίας μετά τον Ελληνοτουρκικό πόλεμο (1921-22), για να αντικατασταθεί από ένα νέο διπλωματικό έγγραφο η συνθήκη των Σεβρών (10 Αυγούστου 1920) που είχε συμφωνηθεί με τον σουλτάνο, αλλά ποτέ δεν τέθηκε σε ισχύ. Με τη συνθήκη αυτή, η Ανατολική Θράκη, η Κωνσταντινούπολη, η Ίμβρος και η Τένεδος παραχωρήθηκαν στην Τουρκία, οι στρατιωτικές δυνάμεις αποσύρθηκαν από τα Στενά των Δαρδανελίων και έγινε ανακατανομή του οθωμανικού χρέους. Καταργήθηκε ακόμα για την Τουρκία το καθεστώς διομολογήσεων.
Αεροφωτογραφία καλλιεργειών στα περίχωρα της Λοζάνης.
Μερική άποψη της Λοζάνης, με τον καθεδρικό της ναό. Η πόλη, σε εξαίρετη πανοραμική τοποθεσία, στη βόρεια όχθη της λίμνης της Γενεύης ή Λεμάν, είναι ένα από τα πιο φημισμένα τουριστικά κέντρα της Ελβετίας, αλλά και αξιόλογο πολιτιστικό, εμπορικό και βιομηχανικό κέντρο.
Dictionary of Greek. 2013.